PROGRAM

Asystent kamery 

 

Odpowiada za wszystkie etapy technicznej pracy z kamerą, od ustawień formatu obrazu cyfrowego poprzez formy zapisu aż do dostarczenia nośników pamięci cyfrowej do celów back-up’u. Odpowiada także za wymianę optyki filmowej. Zapewnia komunikację przewodową i bezprzewodową z monitorami podglądowymi. Dba o sprzęt, który zostaje mu powierzony i utrzymuje go w stanie pozwalającym na nieprzerwaną pracę. Zajmuje się zarówno ustawieniami cyfrowymi jak i analogowymi - wymiana filtrów szklanych czy ustawienia kompendium. Jest to bardzo odpowiedzialna praca, ponieważ asystent kamery odpowiada za sprzęt warty setki tysięcy złotych a także za nagranie materiału filmowego którego koszt bywa bezcenny.  

 

Maciej Ślesicki: „ Dobry asystent jest na wagę złota, bo wiesz, że twój sprzęt nie zawiedzie, a jak zawiedzie, to on coś poradzi. W filmie najdroższy jest czas, więc jeśli jakiś materiał ulegnie zniszczeniu, to koszty idą w setki tysięcy złotych. Trzeba wynająć obiekty zdjęciowe, aktorów, ekipę – wszystko jeszcze raz albo tego po prostu nie będzie w filmie. Asystenci kamery to ważni i mądrzy ludzie. Z wyobraźnią i wiedzą a także w dwudziestej godzinie pracy, z poczuciem humoru. (Bo znają znaczenie słowa: „nadgodziny”).

 

 

Operator kamery – „szwenkier”

 

Osoba, która współpracuje bezpośrednio z reżyserem, realizując wybrane założenia i posługując się wcześniej ustalonym językiem filmu. Prowadzi kamerę na planie filmowym, fotografując aktorów. Zawód wymaga wielu wcześniejszych ćwiczeń. Operator kamery bezpośrednio odpowiada za to, co widz zobaczy na ekranie. Jednocześnie, źle „wyszwenkowane” ujęcie (technicznie, w złym rytmie, niezgodnie z założeniami artystycznymi), powoduje konieczność powtórek, przez co zwiększa koszty i uniemożliwia aktorom stworzenie kreacji. Zawód wysokiej odpowiedzialności. Wymaga dogłębnej analizy sceny, od scenariusza aż po próby na planie filmowym.

 

Maciej Ślesicki: „Sam byłem szwenkierem w czasach, kiedy tylko ja widziałem co się dzieje w kadrze i czy ujęcie jest ostre (nie było podglądów). Koszmar! Raz na tydzień odbywała się projekcja naświetlonej taśmy i modliłem się, żeby tam było to co trzeba… Szwenkier to prawa ręka reżysera, czasem proponuje genialne rozwiązania, czasem interpretuje wizję szefa. I UWAGA: operator ustawia światło a szwenkier opowiada film językiem wymyślonym przez reżysera. Darek Panas, genialny operator kamery, z którym wiele lat pracowałem, będzie Was uczył i nie tylko on…

I jeszcze drobiazg – Kto wie skąd się wzięło słowo „szwenkier”?

 

 

Ostrzyciel

 

Wysoce wyspecjalizowany zawód, polegający na zmiennym ustawianiu ostrości na planie filmowym wraz z ruchem aktora lub obiektu, który powinien być ostry według założeń reżysera. Zawód wymagający wielu ćwiczeń, zdolności manualnych i wyobraźni. Zawód wyjątkowo trudny ze względu na fakt, że współcześni twórcy, którzy realizują filmy na nośnikach cyfrowych, starają się używać niskich wartości przesłon, co skutkuje minimalną głębią ostrości. 

 

Maciej Ślesicki: „Wyobraźcie sobie ujęcie, w którym wszystko zależy od ostrości. Najpierw ostry jest nóż, potem ofiara a potem policjant, który to widzi zza okna i nie może nic zrobić. (Przykład z prawdziwego filmu). I nagle ostrość się „myli”- najpierw nóż, potem meble w domu… Albo kamera do kogoś dojeżdża i nagle jego twarz staje się nieostra. Co mógłbym zrobić z najlepiej powiedzianym monologiem Bogusława Lindy w filmie „Tato”, gdyby raz był ostry, a raz nie? Ostrość ma znaczenie dramaturgiczne i techniczne. Ktoś kto to czuje i umie, będzie sławny i bogaty.”

 

 

Specjalista GRIP

 

Osoba, do której zadań należy umieszczanie kamery w odpowiednich miejscach zgodnie z założeniami reżysera i operatora. Specjalista grip ustawia wózek kamerowy na kołach lub szynach pneumatycznych, w zależności od podłoża, a także wykonuje ruch wózkiem (jazda) w oparciu o założenia dramaturgiczne. Jednocześnie, jest to specjalista, który odpowiada za wszelkiego rodzaju nietypowe ustawienia kamery, np. podwieszania lub umieszczanie w nietypowych miejscach.    

 

Maciej Ślesicki: „Bez tych ludzi nie ma filmu. Zajmują się wszystkim co się wiąże z ustawieniami kamery, często w nietypowych miejscach, odpowiadają za „jazdę”, czyli ustawienie i ruch wózka zdjęciowego. Ruch wózka często warunkuje rytm sceny. Trzeba wiedzieć po co kamera się rusza a czasem wyprzedzić pomysły reżysera i coś zaproponować.”

 

 

 

 

Dyżurny planu  

 

Osoba, która odpowiada za większość działań technicznych potrzebnych na planie filmowym. Ustawia namioty dla podglądów reżyserskich i operatorskich. Zajmuje się przenoszeniem mebli i rekwizytów. Na miejscu dostosowuje elementy scenografii do potrzeb realizacji. Dba o cały osprzęt potrzebny do realizacji filmu, poza kamerami, oświetleniem i gripem. Posiada cały zestaw narzędzi, którymi potrafi się posługiwać w zależności od potrzeb realizatorów.

 

 

Maciej Ślesicki: „ Dobrzy dyżurni są na wagę złota i nigdy nie narzekają na brak pracy. Miałem zawsze genialnych dyżurnych a Maciek mógłby być dyżurnym, drugim reżyserem, treserem zwierząt i malarzem pokojowym. Myślę też, że w 48 godzin może zbudować dom, albo wytresować nietoperza. Dobry dyżurny poprawi ci dekorację i rozwiąże wszystkie techniczne problemy. A czasem także reżyserskie. Stałem kiedyś na planie z moją ekipą i powiedziałem, że chciałbym, żeby w drugim planie przejechał ktoś na rowerze. Zanim skończyłem zdanie, Maciek już biegł. To nie była jego robota, ale po 5 minutach w drugim planie przejeżdżała rowerzystka…”

 

 

Oświetlacz

 

Odpowiada za ustawienie oświetlenia na planie, zgodnie z zaleceniami operatora i reżysera. Powinien posiadać zarówno umiejętności techniczne jak i artystyczne, a także gruntowną znajomość sprzętu oświetleniowego. Jego praca na planie polega na ustawieniu oświetlenia, doprowadzenie do niego zasilania zgodnie z zasadami BHP, a także likwidowaniu (wysłonięciu) światła niepożądanego. Jednocześnie oświetlacz powinien posiadać umiejętność widzenia światła aby w sposób kreatywny wspomagać wizję operatora i reżysera. Powinien umieć dostosować do założeń artystycznych odpowiedni sprzęt.

 

Maciej Ślesicki: „Ludzie, którzy świecą odpowiadają nie tylko za to, „żeby było widać”, ale także za artystyczny i emocjonalny odbiór filmu. Z jednej strony muszą mieć opanowaną technikę, z drugiej – sztukę. Dobry oświetlacz ( a później mistrz oświetlenia), rozumie po co świeci. I dlaczego tak a nie inaczej. Zawsze się mówiło, że oświetlacze to zarzewie buntu w ekipie. Jak zgaszą światło to koniec. Ja myślę, że to nieprawda. To sprawa dogadania się z ludźmi a jeśli zechcą nam pomóc, to dzięki swojemu doświadczeniu, wymyślą rzeczy na jakie sami nigdy nie wpadniemy”

 

fot. Dóra László-Gulyás